Yanıklar Hakkında Bilinmesi Gerekenler/ Faydalı Bilgiler:
 
Yanıkların ne olduğunu anlarsanız, BurnFree ürünlerinin yanığa ilk müdahale ve bakım için ne kadar önemli olduğunu da anlarsınız. Yanık oldukca tehlikeli ve komplike bir yaralanma türü olduğundan yanıklarla ilgili temel bilgileri anlamanız hem tehlike anında hayat kurtarıcı olabilir, hem de BurnFree ürünlerinin işlev ve kullanımlarını daha iy anlamanızı sağlayabilir.

Yanıkların şiddeti yanığın derinliğine, genişliğine ve vücut bölgesine göre sınıflandırılır. Hastanın hastaneye sevk edilmesi hakkında karar vermek ve yapılması gereken ilk müdahaleye karar verebilmek için yanığın ciddiyetini doğru belirlemek önemlidir.

Yanığın Genişliği:

Yanıkların alanı farklı metodlarla belirlenebilir. Avuç Metodu bunlarda biridir. Pratik hesaplamada, hastanın parmakları bitişik olarak elin ayası ile birlikte yüzeyi, toplam vücut yüzey alanının %1’ i olarak kabul edilebilir. Yanık alanı 5 elin kapladığı kadar bir yüzeyi kapsiyor ise, vücudun yaklaşık %5'inin yanığa maruz kaldığı tahmin edilir.

Yanıklar ayrıca erişkinler için Dokuz'lar kuralı ile, çocuklar için de Beşler Kuralıyla sınıflandırılır. Dokuz'lar kuralı vücudu %9'luk veya %9'un katsayılarına böler (Bknz. Tablo ve Şemalar).
 
Dokuzlar Kuralı/ Beşler Kuralı
 
Yüzey Alanı Yüzde (%)
  Erişkin Çocuk Bebek
 Baş ve Boyun 9 20 10
 Kol      
     Sağ 9 10 10
      Sol 9 10 10
 Gövde      
      Ön 18 20 20
      Arka ( Sırt ) 18 20 20
 Bacak      
      Sağ 18 10 15
      Sol 18 10 15
 Genital Bölge & Apış Arası   1    
 Toplam 100 100 100
 
Dokuzlar Kuralı
 
Yanığın Derinliği
Yanık derinliği pratik uygulamada 2 şekilden biri ile ölçülür:
1. Birinci, İkinci, Üçüncü/Dördüncü Derece olarak ayrılır
2. Yüzeysel veya derin dermal yanıklar olarak ayrılır.
.
Birinci ve ikinci derece yanıklar yüzeysel dermal yanık sınıfına girer ve kendiliğinden iyileşirler. Üçüncü ve dördüncü derece yanıklar derin dermal yanıktır ve çok ufak alan kaplayan yanıklar hariç cilt grafti gerektirir.

Birinci derece / Yüzeysel dermal yanık:
Birinci derece yanıklar epidermis'e hasarla sınırlıdır, nemli ve kırmızı görünümlü ve acı vericidirler. Birinci derece yanıklarda genel olarak su toplaması oluşmaz ve iyileşme genelde 7 gün içinde gerçekleşir. Güneş yanığı tipik bir birinci derece yanığıdır. Birinci derece yanıklar basit yanıklar gibi tedavi edilir. Ancak ellerde, ayaklarda, yüzde, kasık, kaba et ve eklemlerde geniş alan kaplayanlar tıbbi müdahale gerektirir.

İkinci derece / Yüzeysel dermal yanık:
İkinci derece yüzeysel yanıklar cildin daha derin katmanlarına kadar iner ve tüm epidermal katmanları tahrip edip dermis'e kadar inerler. Bu yanıklar da yüzeysel veya derin olarak alt sınıflara ayrılır. Yüzeysel yanıklar yalnızca dermis'in en dış tabakasını kapsar, dokunmaya karşı aşırı hasasiyet ve çok yüksek acı ile tanımlanırlar. Cilt nemli ve benekli/alacalı pembe veya kırmızı görünümlüdür, baskı yapıldığında ise cilt beyazlar. Genellikle su toplaması da görülür. Yüseysel ikinci derece ve yüzeysel kısmi derinliklte yanıklar genelde kendiliğinden iyileşir, ancak oldukca acı vericidirler.
Derin ikinci derece yanıklar ve derin kısmi derinlikteki yanıklar dermis'in daha derin tabakalarını tahrip eder. Bu yanıklar yüzeysel tip yanıklar gibi görünür ancak genellikle kuru ve beyazımsı bir görüntüleri olur. Baskı'da cilt beyazlamaz ve genelde yanık acısı hissedilir. İyileşme üç veya dört haftaya kadar sürebilir ve hipertrofik kalın iz bırakır.
İkinci derece yanığın alanı 7 cm2' den küçük ise, bu hafif yanık olarak tedavi edilebilir. İkinci derece yanığın alanı 7 cm2' den büyük, veya yanık ellerde, ayaklarda, yüzde, kasıkta, kalça'da veya bir eklem üzerinde ise bunu ciddi yanık sınıfında değerlendirmek ve acilen tıbbi yardım almak gerekir.

Üçüncü /  Dördüncü Derece /  Derin Yanıklar
Üçüncü/Dördüncü Derece/Derin Yanıklarda tüm epidermal ve dermal katmanların, sübkütane (deri altı) hücrelere kadar zarar görmesi söz konusudur. Üçüncü derece derin yanıklarda cilt kömürleşmiş ve "kösele" görünümlü olup, etrafındaki dokulara göre çukur oluşturur.
Dördüncü derece yanıklarda kemikler de hasar görmüş ve yanmış/kömürleşmiş olur. Üçüncü/ dördüncü derece/ derin yanıklarda sinir uçları da tahrip olduğu için genelde hasta acı hissetmez. Bu tür yanıklar, cilt nakli (graft) de dahil ciddi ve uzun tedavi gerektirir.   

 
 
 
Farklı Derinlikteki Yanıkların Özellikleri:
 
 
Sınıflandırma Yanık Derinliği Renk&Görümüm Kapiler Yenilenme (Kılcal Damarlara Kan Gidiyor Mu?)[1] ("Capillary Refill") İğne Ucu ile Uyarıya Cevap ("Pinprick Sensibility")[2] İyileşme
 Birinci Derece Epidermis  Kırmızı veya  Pembe Evet  Evet 5-7 gün

 İkinci Derece  Yüzeysel/Kısmi

 Epidermis  ve dermis'e kadar  Kırmızı ve muhtemelen su toplamış  Evet Evet 7-15 gün

 Üçüncü/dördüncü derece/derin

Sübkütane (deri altı) hücrelere kadar

 kömürleşmiş ve "kösele" görünümlü

 Genellikle etrafındaki dokulara göre çukurda

     
 

Yanık Türleri


Termal, kimyasal, elektrik, mekanik yanıklar dahil birkaç yanık türü bulunur. Aşağıda farklı yanık türlerini ve bu yanıklarda BurnFree jellerinin, pansumanlarının ve battaniyelerinin tedaviye nasıl yardımcı olabileceğini bulabilirsiniz.


Termal Yanıklar
Termal yanığın en basit tanımı cildin, cilde veya daha derin katmanlarına zarar verecek kadar yüksek bir sıcaklığa maruz kalarak yaralanmasıdır. Cilt bir ısı kaynağına maruz kaldığında katmanlara göre derece derece artan bir ısı oluşur. En yüksek ısı cildin yüzeyindedir ve bu ısı alt katmanlara inildikce azalır. Isı kaynağı ne kadar sıcak ise ve cilt bu ısı kaynağına ne kadar uzun süre maruz kalırsa cildin alt katmanları ve çevresi de o kadar ısınır ve yanık derinleşir ve büyür.


Isı kaynağı ciltten uzaklaştırıldıktan sonra cildin normal ısısına geri dönmesi zaman alır. Bu, ısı kaynağı ile temas kesilse bile yanığın derinleşmeye devam edebileceği anlamına gelir.  Bu nedenle, ısı kaynağı ciltten uzaklaştırıldıktan sonra yanık bölgenin doğru bir şekilde soğutulması çok önemlidir, aksi halde yanığın ciddiyetine göre en az 20 dakika boyunca, ısı cildin alt katmanlarına zarar vermeye ve yanığı derinleştirmeye devam edebilir.
BurnFree cilt ile temas ettiği anda fazla ısıyı jelin içine emer ve cildi soğutur, acıyı giderir ve yanığın derinleşmesini engeller.  BurnFree cildi kaplayarak dış ortama bağlı enfeksiyon ve kontaminasyondan korur, iyileşme sürecini başlatır ve iyileşme sürecine yardımcı olur.


Çoğu termal yanık aşağıdaki sebeplerden biri nedeniyle oluşur:


Alev
Alev yanıkları özellikle kişinin elbiseleri de tutuşmuş ise, genelde derin yanıklara sebebiyet verir. Alev yanıkları genelde kısmi derin veya derin yanıklara sebep olur. 

Nasıl Müdahale/Tedavi Edilir:
Alevi söndürün.
Yanmış elbiseleri çıkarmayın.
Yanık bölge, yanık travmasına bağlı olarak şişebileceği göz önünde bulundurularak, gerekli durumlarda yüzük, ayakkabı veya sıkı elbiseler, şişmeye izin verecek şekilde kesilmelidir.
Yanık bölgeyi soğutun ve steril tutun:  Steril ve bakteriostatik (bakteri gelişmesini engeller) olan BurnFree jel ve pansumanları ısıyı hızlı ve etkili bir şekilde emerek yanığı hızlı ve etkili bir şekilde soğutur ve yanığın ilerlemesini durdurur.


Haşlanmalar
Haşlanmalar sıcak veya kaynar sıvı veya buhar ile temasta oluşur.  Bu yaralanmalar genelde alev ile oluşan yanıklar kadar derin olmaz ama özellikle kızgın yağlar derin yanıklara sebep olabilir. Kaynar veya sıcak su, kahve, çay kısmi derin yanığa (ileri 2. derece yanık) sebep olur. Yağlar veya kaynar çorbalar kısmi derin yanıklara, bazı durumlarda da derin yanıklara (3. derece yanıklara) sebep olur. Haşlanmalar çocuklarda yanıkların ana sebebidir ve her yıl ortalama olarak 4 yaşın altında 1200 çocuk yanıklardan ötürü hastanelere başvurur.  
Kızgın buhar da 2. derece kısmi derin veya daha ciddi yanıklara sebep olabilir. Özellikle basınç altında buhar olan ortamlara çok dikkat etmek gerekir: basınçlı buhar kuru havaya göre 4,000 kere fazla ısıyı iletir. 
Nasıl Müdahale/Tedavi Edilir:
Sıcak sıvı ile ıslanmış elbiseler dikkatli, bir şekilde çıkartılır (bunlar da bir ısı kaynağı olmaya devam eder).  Elbisler çıkartılırken oluşmuş olabilecek su toplamalarına dikkat edilir, bunlar patlatılmaz.
Yanık bölgeyi BurnFree jeli veya pansumanları ile soğutun.


Sıcak Cisimler
Sıcak cisimlerle temas yanıkları fırın, ocak, tencere, tava, izgara, ütü vb. cisimlerle temas sonucu oluşur. Bu tür temas yanıklarında kişilerin acıya karşı refleksleri genellikle hızlı davranmalarını ve uzun temaslardan korunmalarını sağlar bu nedenle yanıklarının derinliği, cismin ısısına da bağlı olarak oldukca değişken olabilir. Ancak, çok sıcak cisimlerle uzun temas derin (3. derece) yanıklara sebep olabilir.
Nasıl Müdahale/Tedavi Edilir:
Isı kaynağı uzaklaştırılır.
Bir BurnFree pansumanı veya jeli ileYanık bölgeyi soğutun ve steril tutun. BurnFree ısıyı jelin içine emerek cildi ve yanık bölgeyi soğutacak ve yanığın ilerlemesini durduracaktır.


Patlama-infilak-"flaş" Yanıkları
Araç, yakıt tankı ve uçak patlamaları gibi olaylar flaş yanığı denilen yaralanmaları meydana getirir. Bu tür yaralanmalar patlamanın şiddetine ve yakınlığına göre farklı derinlikte yanıklar meydana getirir. Flaş yaralanmaları özellike yüz ve eller gibi cildin acıkta olduğu bölgeleri daha çok etkiler.  
Nasıl Müdahale/Tedavi Edilir:
Yanan kişinin elbiseleri ve vücudundaki alevleri söndürün.
Elbiseler çıkartılmaz. Ancak elbiseler kaynar sıvı veya kimyasal ile ıslanmış ise hemen çıkartılır.
Yanan bölgeyi BurnFree Yanık/Yangın Travma battaniyesi ile en kısa sürede örtün ve soğutun. BurnFree Yanık battaniyeleri %100 yünden oluşur ve bünyelerinde bol miktarda BurnFree jeli emdirilmiştir. Bu battaniyeler hem alev varsa söndürür hem de geniş alan kaplayan yanıkları hipotermi riski olmadan soğutur. BurnFree battaniyeleri ayrıca acıyı giderir, yanığı soğutur, yaraları enfeksiyondan korur, iyileşme sürecine yardımcı olur ve sıvı kaybını azaltarak yaralının en yakın yanık merkezine sevk edilene kadar hayatta kalmasına yardımcı olur. BurnFree bataniyeleri çok ciddi yanıklarda hayat kurtarıcı olabilir.

Güneş Yanıkları/Solaryum Yanıkları
Güneş yanıkları genellikle çok acı veren yüzeysel yanıklardır. Kalın bir tabaka halinde BurnFree jeli sürülerek yanığın erken evresinde hızlı soğutulması ile cilt rahatlar, acı giderilir ve yanığın derinleşmesi engellenir. Güneş yanıklarında yağ içeren "after sun" losyonların kullanılması sakıncalıdır. İlk dakikalarda soğuma hissi verseler de, sonradan bu tür losyonların ihtiva ettiği yağlar ısıyı cildin altına hapis eder ve yanığı soğutacağına tam tersi bir etki ile yanığın derinleşmesine sebebiyet verir.  Ayrıca, son yapılan tıbbi araştırmalara göre "Aloe vera" içeren güneş ürünlerinin de güneş yanıklarında faydası konusunda ciddi soru işaretleri ortaya çıkmıştır. Güneş ve solaryum yanıklarından sonra BurnFree yanığı soğutacak, acıyı giderecek ve yanığın ilerlemesini etkili bir şekilde durduracaktır.
Nasıl Müdahale/Tedavi Edilir:
Güneşten uzaklaşın ve tamamen gölge bir yere geçin. Kumaş ve plastik şemsiyelerin de güneşi daha az da olsa geçirdiğini unutmayın.
Cidiniz tuzlu ise önce serin tatlı su ile duş alın/yıkanın ve bunu takiben yanığa maruz kalan bölgelere kalın bir tabaka (en az 2-3 mm) BurnFree jeli sürün. Güneş yanıkları uzun sürede oluştuğu ve geniş alan kapladıkları için soğumaları da uzun sürer. BurnFree jelini cildinizde en az 30-45 dakika (mümkünse 60 dakika) bırakın ve gerekirse tekrar uygulayın. Ciddi güneş yanıklarında uygulamaları tekrarlayabilir ve rahatlama oluncaya kadar uygulama sürelerini uzatabilirsiniz.

Kimyasal Yanıklar
Kimyasal yanıklar cildin güçlü asit, alkali veya diğer korozif materyeller ile teması sonucu oluşan reaksiyonlardır. Kimyasal yanıklar cilt ile temas sonucu kimyasal enerjinin termal enerjiye (ısı enerjisine) dönüşmesi ile oluşur ve maruz kalınan kimyasalın gücüne, temas süresine ve diğer faktörlere göre, birinci, ikinci veya üçüncü derece yanıklara sebep olabilirler.  
Kimyasal cilt ile temas ettiği sürece yanık derinleşmeye devam eder, bu nedenle, kimyasal yanıklarda herşeyden önce kimyasalın cilt üzerinden arındırılması esastır. Bunu takiben yanığa maruz kalan bölge soğutulmalı ve steril tutulmalıdır ve gerekli hallerde en yakın hastane/ yanık merkezine başvurulmalıdır. BurnFree jelleri ve pansumanları sterildir ve bakteri gelişimini engeller. BurnFree yanığı hızlı ve etkili bir şekilde soğutur ve yanığın ilerlemesini engeller.


Nasıl Müdahale/Tedavi Edilir:
En kısa sürede kimyasalı cilt üzerinden arındırmak için cildi bol su ile yıkayın. Kimyasal kuru veya toz halde ise ıslatılmadan önce cilt üzerinden kuru olarak silinmeli/süpürülmelidir aksi halde su ile reaksiyona girebilir, bunun akabinde kimyasalı cilt üzerinden temizlemek için bölge bol ve akan temiz su (mümkünse steril su) ile uzun süre yıkanmalıdır.
Bölgeye BurnFree pansumanı uygulayın. BurnFree pansumanı yanık bölgeyi etkili bir şekilde kaplar/örter ve esnek olduğu için olası şişmelerde rahatsızlık vermez ve eklem bölgelerinin serbest hareket etmesine izin verir. BurnFree pansumanları yaraya yapışmaz, ve pansumanın köpüğü yara üzerinde kalabilecek hiçbir iplik, lif, fiber vb. bırakmaz.


Elektrik Yanıkları
Elektrik yanıklarında elektrik akımı temas bölgesinden vücuda girer ve vücudun içinden çıkış noktasına kadar yol kateder. Akım vücuttan geçerken ısıya dönüşür. Bu ısı, elektrik akımının geçtiği yolu, yani genellikle damarları veya sinirleri takip eder ve bu dokulara ciddi zararlar verir, ancak kas ve kemik yapılarına da zarar verebilir. Elektrik akımı aşağıdaki üç farklı yanık çeşidini oluşturabilir:
Temas Sonucu Oluşan Elektrik Yanıkları
Bu akımın giriş ve çıkış noktalarında ve içinden geçtiği ve zarar verdiği dokularda en yoğun olduğu gerçek bir elektrik yanığıdır. Giriş ve çıkış noktalarında, merkez kısmı kömürleşmiş, çevresi gri renkte kuru görünümlü, ve dış çevresi de kırmızı olan yaralı doku oluşabilir. Giriş ve çıkış noktaları çok ciddi bir yara görünümü sunmasa bile bu tür yaralar elektrik akımının geçtiği yol üzerinde ciddi doku hasarı olabileceğine işaret eder. Elektrik akımları ayrıca kalp ve gözler gibi diğer organlara da hasar verebilir.
Elektrik Flaş Yanıkları
Bu yanık çeşidi elektrotermal bir yaralanmadır ve elektrik akımının ark yapması sonucu oluşur.  
Alev Yanığı
Bu bir termal yaralanmadır ve elektriğin kişinin elbiselerini veya çevresindeki eşyaları tutuşturması ile oluşur.
Elektik Yanıklarına Nasıl Müdahale/Tedavi Edilir:
Elektrik akımını derhal kesin ve varsa alevleri söndürün.
Yaralıyı rahatlatmak, acısını gidermek ve yanığın ısısını almak için yanık bölgeye BurnFree uygulayın. BurnFree %95 su'dan oluştuğu ve elektriği geçireceği için BurnFree uygulamadan önce elektrik akımının kesilmiş olduğundan emin olun.


Mekanik Yanıklar
Mekanik yanık yaralanmaları halat sıyırması, halı sürtmesi, çim halı'da düşme, motosikletten düşme vb. ve diğer sportif aktivitelerde oluşabilecek sürtünme yanıklarıdır. Bu tür yanıklarda sürtünmeden ötürü oluşan ısı, yanığı meydana getirir.
Nasıl Müdahale/Tedavi Edilir:
Yanık bölge'ye BurnFree Pansumanı uygulayın. BurnFree pansumanı yanık bölgeyi etkili bir şekilde kaplar/örter ve esnek olduğu için olası şişmelerde rahatsızlık vermez ve eklem bölgelerinin serbest hareket etmesine izin verir. BurnFree pansumanları yaraya yapışmaz, ve pansumanın köpüğü yara üzerinde kalabilecek hiçbir iplik, lif, kalıntı vb. bırakmaz.
Tüm yanıklarda olduğu gibi, ciddi yanıklarda en kısa sürede tıbbi yardım alınmalıdır.


Yanıklarda Yapılan Yanlış Müdahaleler / Yapılmaması Gerekenler
Yanığı buz ile soğutmayın. Özellikle geniş alan kaplayan yanıklarda yanığa maruz kalmış kişiye buz'la müdahale etmek vücudun aşırı soğumasına sebebiyet verebileceği gibi yanık bölgeye ve cilde de zarar verebilir. Yanık vakalarında her zaman Hipotermia (vücut ısısının aşırı ve tehlikeli bir şekilde düşmesi) riski olduğu unutumamalıdır.
Yumurta beyazı, yoğurt, tereyağ vb. ürünlerle müdahale etmeyin. Bu enfeksiyon riski oluşturabilir ve yanığın tedavisini daha zor bir duruma sokabilir.
İlk müdahale için kesinlikle yağ ihtiva eden, zeytinyağı, merhem, pomat, losyon vb. ürünler kullanmayın. Bunlar enfeksiyon riskini arttırabileceği gibi, yanığın soğumasını engeleyecekleri için yanığın derinleşmesine sebebiyet verebilirler. Yağ çok iyi bir yalıtıcıdır ve yanığın ısısını cilt altına hapis eder, yanığın soğumasını engeller. Gerekli hallerde yanık merhemleri ve pomatları daha sonraki aşamada, yani tedavi aşamasında kullanılabilir (hekiminize danışın).  
Yanık su toplamiş ise, bunu patlatmayın: bu enfeksiyon riskini arttırabilir.


[1] Kapiler Yenilenme-Kılcal Damarlara Kan Gidiyor Mu?-("Capillary Refill"): Kan'ın bölgeyi besleme yeteneği. Bunun bir örneğini başparmağınızın tırnağına basarak görebilirsiniz: tırnak baskı altında kan gitmediği için beyazlaşacaktır, baskı kalktığında ise kanın bölgeyi tekrar beslememsi ile anında tekrar pembeleşecektir, bu ise iyi bir kan akışı/beslenmesi olduğunu gösterir.


[2] İğne Ucu ile Uyarıya Cevap ("Pinprick Sensibility"): Yanık bölgede iğne batırılması hissediliyorsa, bu tüm sinir uçlarının tahrip olmadığını gösterir. Üçüncü derece ve derin yanıklarda tüm sinir uçları tahrip olduğu için acı hissedilmez.